Omuz ağrıları, bel ve boyun ağrılarından sonra en yaygın kas iskelet sistemi yakınmasıdır. Omuz eklemi insan vücudunda en geniş harekete sahip eklemidir. Yaşam boyunca omuz ağrısı ile karşılaşma sıklığı %10’dur. En sık ağrı sebebi subakromial sıkışma sendromudur. Tendinit, bursit, osteoartrit, inflamatuar artritler, enfeksiyon, tümör, kırık ve çıkıklar omuz ağrısı yapabilir. Miyofasial ağrı sendromu, boyun fıtıkları, torasik çıkış sendromu, boyunda kireçlenme gibi sorunlar da omuz ağrısı ile karşımıza gelebilir. Özellikle sol omuz ağrısının kardiak kökenli olabileceği unutulmamalıdır. Karın içi organlar, safra kesesi ve karaciğer patolojileri de omuza vuran ağrıya neden olabilir. Omuz-el sendromu olarak da adlandırılan refleks sempatetik distrofide hem elde, hem omuzda ağrı vardır.

Omuzda akromion altında yeralan boşluğun daralması ve bu bölgedeki yumuşak dokuların sıkışması olarak tanımlanabilir. Bu bölgede yer alan yumuşak dokular; supraspinatus tendonu, subakromial bursa, biseps tendonu ve glenohumeral eklem kapsülüdür. Rotator manşon kaslarında kuvvetsizlik ve duruş bozuklukları sıkışmaya zemin hazırlar. Kas kuvvetsizliği bu boşlukta basıncı attırır, özellikle kolun yukarı kaldırıldığı pozisyonlarda sıkışma artar. Akromiyon tipi, yapısal özellikleri de sıkışmanın bir başka nedenidir. Travmalar, kireçlenme, eklemde instabilite de sıkışma sebepleri arasındadır. Erken dönemde bursa ve tendonlarda ödem olur, ileri evrelerde ise kısmi veya tam yırtılmalar olur. Ağrı omuzdan kola yayılabilir. Kolun omuz hizası ve üzerine kaldırıması ve gece kol üzerine yatılması ağrıyı arttırır. Direkt grafide dejenerasyon ve kalsifikasyon görülebilir. Ultrason tanıda yardımcıdır. Manyetik rezonans ile sorun daha net olarak gösterilir. Konservatif tedavide amaç ağrının kontrolü, hareketin, kuvvet ve fonksiyonun arttırılmasıdır. Ağrılı hareketlerden kaçınma, steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, fizik tedavi modaliteleri, steroid enjeksiyonu önerilir.
Tedavide rotator manşon ve skapula çevresi kas kuvvet ve enduransının arttırılması önemli yer tutar.

Donmuş omuz, eklem etrafındaki kapsülde ve yumuşak dokularda inflamasyon ile oluşan, ciddi ağrı ve hareket kısıtlılığı ile seyreden bir hastalıktır. Adeziv kapsülit olarak da adlandırılır. Günlük yaşam aktivitelerinde önemli bir kayıp vardır, ağrı özellikle gece belirgindir. Erken dönemde ağrı ön planda iken daha sonra tutukluk ve hareket kısıtılığı gelişir. Bu dönem aylarca sürebilir. Daha sonra ağrı azalır, ancak tutukluk ve kısıtlılık artar. Omuzun tüm hareketleri etkilenir, hareketsizlik nedeniyle kaslarda zayıflama olur. Bu evre de aylarca sürebilir. Bu dönemden sonra çözülme başlar, ağrı ve tutukluk azalır, hareketler normale döner. Tedavi edilmeyen olgularda bu süreç yıllar sürebilir. Kişi saçını taramakta, dişini fırçalamakta, giyinmekte, arka cebine ulaşmakta, arkasını iliklemekte, araba kullanmakta zorlanır. Üzerine yattığında ağrı artar, uyku sorunlarına yol açar.

Omuzda hareket kısıtlılığına yol açan süreci neyin başlattığı tam olarak bilinmemekle birlikte genellikle bir travma öyküsü vardır. Kırık ve çıkıklar, tendinit, bursit veya rotator kaf sendromu sonrasında oluşabilir. Omuzun ağırlıklı kullanıldığı sporlar donmuş omuz riskini arttırır. Postür bozukluğu, düşük ve yuvarlak omuzlar omuz eklemine aşırı yük binmesine neden olur.
Diyabet hastalarında görülme sıklığı 5 kat artmıştır. Ayrıca hipertiroidi, Parkinson hastalığı, miyokard infarktüsü, inme, servikal disk hastalığı olanlarda donmuş omuz gürülme olasılığı yüksektir. Uzun süre hareketsiz kalanlarda, omuz cerrahisi, meme ve göğüs duvarı cerrahisi sonrasında da oluşabilir. Görülme sıklığı toplumda %2-5 olarak bildirilmektedir. 40-60 yaş arasında sık görülür, olguların büyük kısmı bu yaş aralığındadır, hatta 50 yaş omuzu olarak da adlandırılmaktadır. Kadınlarda daha sık görülür, olguların yaklaşık %60’ı kadındır. Tanı genellikle klinik muayene ile konur. Laboratuvar testleri, röntgen ve manyetik rezonans gibi tetkiler altta yatan sebebi ve diğer nedenleri ayırd etmek amacıyla yapılabilir.

Tedavinin amacı ağrı ve hareket kısıtlılığını azaltmaktır. Bu amaçla ağrı kesici ve ödem çözücü ilaçlardan yararlanılır, ancak ilaç tedavisi tek başına yeterli değildir. Omuz egzersizlerine erken dönemde başlanması ve düzenli yapılması önerilir. Fizik tedavi yöntemleri ile ağrının ve ödemin azalması sağlanır ve hareket açıklığı arttırılır. Hastalığın evresine göre sıcak veya soğuk uygulamalar, ultrason, lazer, magnetoterapi, elektrik stimulasyonu ve mobilizasyon tekniklerinden yararlanılır. Bunlara ilave olarak omuz eklemine uygulanacak steroid enjeksiyonları ağrının ve inflamasyonun azalmasını sağlayarak iyileşmeyi hızlandırır.

Bursalar eklem çevresinde yerleşen, hareketi kolaylaştıran içinde sıvı bulunan keseciklerdir. Omuzda aşırı kullanım, travma, zorlama ve kireçlenme rotator manşon ve akromion arasındaki bursada inflamasyon ve şişmeye yol açar. Subakromial bursit olarak adlandırılır. Omuz ağrısının sık görülen sebeplerinden biridir. Omuz ekleminde ve kolun dış tarafında ağrı olur, kolun yukarı kaldırılması ile ağrı artar, giyinme, saç tarama gibi aktivitelerde zorlanma olur. Fizik muayene tanıda yardımcıdır, kesin tanı için manyetik rezonans görüntüleme gerekebilir. Ağrı şiddetli ise steroid enjeksiyonu yapılabilir. Hastalar steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar, lokal buz uygulama ve fizik tedaviden yarar görürler.

Tendonlar genellikle aşırı kullanım nedeniyle zedelenir. Akut veya kronik olabilir. Akut tendinitler genellikle spor yaralanmaları ile olur. Özellikle top atma gibi baş üstü aktiviteler ile daha sık ortaya çıkar. Kronik tendinitler ise dejeneratif artrit veya yaşa bağlı aşınma gibi nedenlerle oluşur. Omuzda en sık omuz hareketini ve stabilitesini sağlayan rotator kaf tendonları, yani supraspinatus, infraspinatus, subskapularis ve teres minör tendonlarında olur. Bundan başka biseps tendonunda da tendinit sık görülür. İlerleyen dönemlerde zedelenme artar ve kısmi veya tam yırtığa neden olabilir. Omuzda ağrı olur, üzerine yatınca artar, saçını taramakta, arkasına uzanmakta zorlanır, kolda kuvvetsizlik olur. Tanı için direkt grafi, ultrason ve manyetik rezonans gerekebilir. Tedavi buz uygulama ve istirahat ile başlar, steroid olmayan antiinflamatuar ilaçlar ve fizik tedavi ile devam eder. Bu tedavilere yanıt alınamazsa steroid enjeksiyonu yapılabilir.